Biên lợi nhuận là gì? Phân loại và cách tính biên lợi nhuận

Ngày đăng: 08/07/2025
Tip bán hàng

Biên lợi nhuận là một trong những thước đo tài chính giúp biết được với mỗi đồng doanh thu, bạn thực sự kiếm được bao nhiêu tiền lời. Vậy biên lợi nhuận là gì và làm thế nào để tính toán, tối ưu chỉ số này một cách hiệu quả? Xem ngay bài viết sau để hiểu rõ hơn bạn nhé.

1. Biên lợi nhuận là gì?

Biên lợi nhuận (Profit Margin) là chỉ số đo lường mức độ lợi nhuận mà một cửa hàng/doanh nghiệp tạo ra từ doanh thu, biểu thị dưới dạng phần trăm. Với chỉ số này, bạn sẽ biết được mỗi 100 đồng doanh thu sẽ thu về được bao nhiêu đồng lợi nhuận. Biên lợi nhuận càng cao thì hiệu quả kinh doanh càng tốt.

Lợi nhuận biên là mức lợi nhuận bạn nhận được từ hoạt động kinh doanh.

>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cách tính biên lợi nhuận gộp

2. Ý nghĩa của biên lợi nhuận là gì?

Theo dõi biên lợi nhuận sẽ giúp shop quản lý tài chính hiệu quả, phát triển kinh doanh bền vững hơn. Chỉ số này có những vai trò quan trọng như sau:

Đánh giá tình hình tài chính và hiệu quả kinh doanh: Biên lợi nhuận giúp chủ shop biết được hoạt động kinh doanh có đang tạo ra lợi nhuận tốt hay không. Một biên lợi nhuận ổn định và tăng trưởng theo thời gian là dấu hiệu cho thấy kinh doanh đang hoạt động hiệu quả. Ngược lại, nếu chỉ số này quá thấp hoặc giảm sút, bạn cần xem xét lại kế hoạch kinh doanh của mình.
So sánh hiệu suất với đối thủ: Bằng cách so sánh biên lợi nhuận của mình với các đối thủ trong cùng ngành, bạn có thể biết được vị thế cạnh tranh của shop trên thị trường. Nếu biên lợi nhuận của bạn cao hơn mức trung bình ngành, điều đó chứng tỏ bạn đang quản lý chi phí tốt hơn.
Hỗ trợ ra quyết định kinh doanh: Chỉ số này là cơ sở quan trọng để đưa ra các quyết định về giá bán, cách marketing và cách quản lý chi phí. Ví dụ, nếu biên lợi nhuận ròng thấp, bạn cần tìm cách cắt giảm chi phí hoạt động hoặc tăng giá bán sản phẩm để cải thiện lợi nhuận.
Xác định các vấn đề về giá cả và chi phí: Phân tích các loại biên lợi nhuận khác nhau giúp bạn xác định chính xác các vấn đề đang gặp phải. Ví dụ, biên lợi nhuận gộp cao nhưng biên lợi nhuận ròng thấp cho thấy chi phí hoạt động (bán hàng, quản lý) đang quá lớn. Từ đó, bạn có thể tập trung giải quyết đúng vấn đề để tăng lợi nhuận hiệu quả.

3. Cách tính biên lợi nhuận

Cách tính lợi nhuận biên sẽ dựa vào mức lợi nhuận và doanh thu thuần. Tùy thuộc vào loại biên lợi nhuận bạn muốn tính mà lựa chọn công thức phù hợp. Sau đây là hướng dẫn tính lợi nhuận biên chi tiết:

3.1. Cách tính biên lợi nhuận gộp

Biên lợi nhuận gộp (Gross Profit Margin) là chỉ số đo lường lợi nhuận thu được sau khi trừ đi giá vốn hàng bán (COGS). Chỉ số này cho biết hiệu quả của việc kiểm soát chi phí sản xuất, tối ưu giá bán.
Công thức tính:

Biên lợi nhuận gộp = (Lợi nhuận gộp / Doanh thu thuần) x 100%

Trong đó:

Doanh thu thuần = (Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ) - (Các khoản giảm trừ doanh thu)
Lợi nhuận gộp = Doanh thu thuần - Giá vốn hàng bán

Ví dụ: Một cửa hàng quần áo có doanh thu trong tháng là 200 triệu đồng. Giá vốn hàng bán (chi phí nhập hàng, sản xuất) là 120 triệu đồng.

Lợi nhuận gộp = 200 - 120 = 80 triệu đồng.
Biên lợi nhuận gộp = (80 / 200) x 100% = 40%.

>> Xem thêm: Hướng dẫn cách tính lợi nhuận sau thuế có ví dụ dễ hiểu

3.2. Cách tính biên lợi nhuận hoạt động

Biên lợi nhuận hoạt động (Operating Profit Margin) đo lường lợi nhuận từ các hoạt động kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp trước khi tính lãi vay và thuế. Chỉ số này phản ánh khả năng quản lý các chi phí vận hành như chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp.
Công thức tính:

Biên lợi nhuận hoạt động = (Lợi nhuận hoạt động/ Doanh thu thuần) x 100%

Trong đó:

Lợi nhuận hoạt động = Lợi nhuận gộp - Chi phí bán hàng và quản lý

Ví dụ: Tiếp tục ví dụ trên, cửa hàng có chi phí hoạt động (lương nhân viên, thuê mặt bằng, marketing) là 40 triệu đồng.

Lợi nhuận hoạt động = 80 - 40 = 40 triệu đồng.
Biên lợi nhuận hoạt động = (40 / 200) x 100% = 20%.

Biên lợi nhuận hoạt động đánh giá hiệu quả của các khoản chi phí dùng trong kinh doanh.

3.3. Cách tính biên lợi nhuận trước thuế

Biên lợi nhuận trước thuế (Pre-Tax Profit Margin) là tỷ lệ phần trăm lợi nhuận mà doanh nghiệp tạo ra trước khi trừ đi thuế thu nhập doanh nghiệp. Chỉ số này giúp đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh mà không bị ảnh hưởng bởi các chính sách thuế.
Công thức tính:

Biên lợi nhuận trước thuế = (Lợi nhuận trước thuế / Doanh thu thuần) x 100%

Trong đó:

Lợi nhuận trước thuế = Lợi nhuận hoạt động - Chi phí lãi vay

Ví dụ: Theo ví dụ trên, cửa hàng có chi phí lãi vay ngân hàng là 5 triệu đồng.

Lợi nhuận trước thuế = 40 - 5 = 35 triệu đồng.
Biên lợi nhuận trước thuế = (35 / 200) x 100% = 17.5%.

>> Xem thêm: Hướng dẫn cách tính lợi nhuận trước thuế cho shop mới chi tiết

3.4. Cách tính biên lợi nhuận ròng

Biên lợi nhuận ròng (Net Profit Margin) là chỉ số thể hiện phần lợi nhuận cuối cùng mà shop thu được sau khi đã trừ đi tất cả các chi phí, bao gồm cả thuế. Chỉ số này giúp đánh giá khả năng sinh lời thực sự của hoạt động kinh doanh.
Công thức tính:

Biên lợi nhuận ròng = (Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu thuần) x 100%

Trong đó:

Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận trước thuế - Chi phí thuế TNDN

Ví dụ: Theo ví dụ trên, mức thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp là 7 triệu đồng.

Lợi nhuận sau thuế = 35 - 7 = 28 triệu đồng.
Biên lợi nhuận ròng = (28 / 200) x 100% = 14%.

4. Biên lợi nhuận bao nhiêu là tốt?

Lợi nhuận biên không có một con số chung cho hoạt động kinh doanh, mà sẽ thay đổi tùy thuộc vào ngành nghề, quy mô và giai đoạn phát triển của cửa hàng.
Dưới đây là mức biên lợi nhuận ròng trung bình của một số lĩnh vực bạn có thể tham khảo:

Bán lẻ: 3 - 7%
Sản xuất: 3 - 10%
Phần mềm, công nghệ, tài chính: 15 - 25%
Nhà hàng, ăn uống (F&B): 5 - 15%

Ngoài hiểu biên lợi nhuận là gì, nhiều người còn quan tâm đến lợi nhuận biên bao nhiêu là hợp lý. Theo đó mức lợi nhuận biên ở mỗi ngành nghề, lĩnh vực sẽ có sự khác nhau.

5. Làm sao để đạt biên lợi nhuận cao nhất?

Để cải thiện biên lợi nhuận, các chủ shop cần tập trung vào tăng doanh thu và giảm chi phí. Dưới đây là một số cách hiệu quả mà bạn có thể áp dụng ngay.

5.1. Theo dõi các loại chi phí

Bước đầu tiên bạn cần hiểu rõ các loại chi phí trong kinh doanh. Hãy ghi chép và phân loại tất cả các chi phí, từ chi phí cố định (thuê mặt bằng, lương cứng) đến chi phí biến đổi (nhập hàng, vận chuyển, marketing). Việc này giúp bạn có cái nhìn tổng quan và xác định được những khoản chi nào đang chiếm tỷ trọng lớn nhất.

5.2. Cắt giảm chi phí không cần thiết

Sau khi đã có danh sách chi phí, hãy rà soát những khoản có thể cắt giảm hoặc loại bỏ mà không ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, dịch vụ. Đó có thể là chi phí văn phòng phẩm không cần thiết, các công cụ phần mềm ít sử dụng hoặc đàm phán lại giá với nhà cung cấp.

5.3. Đẩy mạnh hoạt động marketing

Song song với tối ưu chi phí, bạn cũng nên xây dựng các kế hoạch quảng cáo, khuyến mãi để kích thích khách hàng mua sắm và tăng trưởng doanh thu. Chẳng hạn như mua 1 tặng 1, tặng voucher khi mua hàng, chương trình giảm giá cuối năm,...

5.4. Hợp tác với đơn vị vận chuyển uy tín

Nếu bán hàng online, phí vận chuyển là yếu tố quan trọng mà shop cần quan tâm để giảm bớt rủi ro phát sinh chi phí ngoài mong muốn như hoàn hàng, bom hàng, hàng hư hỏng. Bạn nên ưu tiên đối tác vận chuyển có nhiều năm kinh nghiệm, cam kết thời gian giao nhận và có bảng cước phí hợp lý như Giao Hàng Nhanh.

GHN giúp shop tiết kiệm chi phí vận chuyển, giao hàng nhanh và an toàn

GHN (Giao Hàng Nhanh) là đối tác vận chuyển tin cậy giúp các chủ shop tối ưu chi phí và nâng cao trải nghiệm khách hàng qua các ưu điểm vượt trội như:

Giá cước tiết kiệm: GHN VN thiết kế bảng giá hợp lý cho các shop nhỏ và shop lớn, chỉ từ 15.500 đồng/đơn (hàng thường) và 4.000 đồng/kg cho 20kg đầu tiên (hàng nặng). Bảng giá cước linh hoạt giúp shop dễ dàng cân đối chi phí vận chuyển, cải thiện biên lợi nhuận.
Vận chuyển nhanh chóng: Với hệ thống phân loại tự động 100% và mạng lưới bưu cục GHN rộng khắp cả nước, GHN cam kết giao hàng nhanh trong 24 giờ (nội thành) và 1 - 2 ngày (HN-SG).
Tích hợp trên nhiều nền tảng: GHN Express tích hợp trên các phần mềm quản lý bán hàng như Sapo, Haravan, TPOS,... và sàn TMĐT Shopee, Lazada,... Điều này giúp chủ shop quản lý đơn hàng tập trung, đồng bộ và xử lý đơn hàng nhanh chóng chỉ với vài cú nhấp chuột.
Cung cấp các tính năng hiện đại: Các tính năng như Giao 1 phần - Trả 1 phần, Cảnh báo bom hàng, Giao thất bại - Thu tiền hỗ trợ shop giảm thiểu chi phí phát sinh do bom hàng, hoàn hàng.

GHN giúp shop an tâm kinh doanh khi hàng hóa sẽ được giao cho khách hàng đúng hẹn, an toàn.

> Trải nghiệm dịch vụ giao hàng chuyên nghiệp của GHN để tối ưu chi phí vận hành và gia tăng lợi nhuận ngay hôm nay. Đăng ký tài khoản và bắt đầu gửi hàng thật dễ dàng!

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ biên lợi nhuận là gì cũng như tầm quan trọng và cách tính biên lợi nhuận. Việc thường xuyên theo dõi và tối ưu chỉ số này chính là chìa khóa giúp bạn đạt được lợi nhuận cao và phát triển kinh doanh thuận lợi hơn.

Tài liệu tham khảo:
1. Troy Segal. Profit Margin: Definition, Types, Uses in Business and Investing. 17 05 2025, www.investopedia.com/terms/p/profitmargin.asp (truy cập 30 06 2025)
2. Mai Thanh Lợi. Lợi nhuận biên là gì? Cách tính lợi nhuận biên. 23 02 2024. https://thuvienphapluat.vn/chinh-sach-phap-luat-moi/vn/ho-tro-phap-luat/tu-van-phap-luat/59939/loi-nhuan-bien-la-gi-cach-tinh-loi-nhuan-bien (truy cập 30 06 2025)

Bài viết liên quan: