Lợi nhuận trước thuế là gì? Khái niệm, ý nghĩa và cách tính
- Ngày đăng:
- Tip bán hàng
Hiện nay việc chuyển đổi thành doanh nghiệp vừa và nhỏ mang lại nhiều lợi ích về thuế, nhưng cũng đi kèm với trách nhiệm quản lý tài chính minh bạch. Một trong những nhiệm vụ quan trọng là xác định lợi nhuận trước thuế - cơ sở để đánh giá hiệu quả kinh doanh và thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước. Nếu shop vẫn đang lúng túng với khái niệm này, đừng lo lắng, bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết để tính toán chỉ số quan trọng này.
1. Khái niệm lợi nhuận trước thuế
Lợi nhuận trước thuế (Earnings Before Interest and Tax - EBIT) là tổng số tiền lời mà một doanh nghiệp tạo ra từ các hoạt động kinh doanh của mình trong một thời gian nhất định. Khoản lợi nhuận này là sau khi đã trừ đi tất cả các chi phí hoạt động nhưng chưa trừ đi chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp. Về bản chất, đây là thước đo khả năng sinh lời từ các hoạt động kinh doanh, cho thấy hiệu quả vận hành của doanh nghiệp mà chưa xét đến tác động của nghĩa vụ thuế phải nộp cho Nhà nước.
EBIT là chỉ số đo lường lợi nhuận của một doanh nghiệp mà không tính đến chi phí lãi vay và chi phí các loại thuế.
>> Xem thêm: Lợi nhuận là gì ? Hướng dẫn cách tính lợi nhuận chi tiết có ví dụ
2. Vai trò của lợi nhuận trước thuế
Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế mang nhiều ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Cụ thể:
2.1 Đối với bản thân doanh nghiệp
Lợi nhuận trước nộp thuế thể hiện hiệu quả hoạt động kinh doanh tổng thể của doanh nghiệp. Dựa vào mức lợi nhuận này, doanh nghiệp có thể phân tích, so sánh hiệu suất qua các kỳ, xác định các điểm mạnh, điểm yếu trong quản lý chi phí. Từ đó đưa ra các kế hoạch quan trọng như tái đầu tư, mở rộng sản xuất nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường.
2.2 Đối với nhà đầu tư
Đối với các nhà đầu tư, lợi nhuận trước thuế là chỉ số tài chính quan trọng giúp họ đánh giá ‘sức khỏe’ tài chính và tiềm năng tăng trưởng của một công ty. Bằng cách phân tích chỉ số này, nhà đầu tư có thể so sánh hiệu quả hoạt động giữa các doanh nghiệp trong cùng một ngành. Một doanh nghiệp có lợi nhuận trước khi nộp thuế tăng trưởng ổn định và bền vững thường được xem là cơ hội đầu tư hấp dẫn, hứa hẹn khả năng sinh lời tốt.
2.3 Đối với bên cho vay
Các tổ chức tín dụng và bên cho vay như ngân hàng sử dụng lợi nhuận trước thuế để đánh giá khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Mức lợi nhuận này cao và ổn định cho thấy doanh nghiệp tạo ra đủ dòng tiền từ hoạt động kinh doanh để trang trải các chi phí, bao gồm cả chi phí lãi vay và hoàn trả nợ gốc. Chỉ số này còn cung cấp cái nhìn rõ ràng về khả năng sinh lời thực tế từ hoạt động của công ty, giúp bên cho vay đo lường mức độ rủi ro tín dụng trước khi quyết định phê duyệt các khoản vay, gia hạn nợ.
Đối với bên cho vay, lợi nhuận trước thu thuế dùng để đánh giá khả năng trả nợ và mức độ rủi ro tín dụng của doanh nghiệp trước khi quyết định cấp vốn.
2.4 Đối với Nhà nước
Lợi nhuận trước khi phải nộp thuế là cơ sở quan trọng để cơ quan thuế xác định số thuế thu nhập doanh nghiệp mà doanh nghiệp phải nộp vào ngân sách nhà nước. Đây là căn cứ pháp lý để tính toán nghĩa vụ thuế, đảm bảo sự công bằng và minh bạch trong việc thu thuế.
3. Cách tính lợi nhuận trước thuế
Lợi nhuận trước nộp thuế là chỉ tiêu mã số 50 trên báo cáo kết quả kinh doanh theo Thông tư 200/20214/TT-BTC. Dưới đây là hướng dẫn 2 cách tính tổng lợi nhuận kế toán trước thuế riêng biệt:
3.1 Công thức tính lợi nhuận trước thuế dựa trên doanh thu và chi phí
Đầu tiên, doanh nghiệp cần xác định tổng doanh thu và toàn bộ chi phí hợp lý đã bỏ ra trong kỳ. Công thức chính xác và phổ biến nhất được trình bày trên Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh như sau:
| Lợi nhuận trước thuế = Tổng doanh thu - Chi phí cố định - Chi phí phát sinh |
Trong đó:
- Tổng doanh thu: Là toàn bộ phần doanh thu thu về từ hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, số liệu chính xác thể hiện trên hóa đơn, biên lai bán ra.
- Chi phí cố định: Bao gồm các chi phí giá vốn bỏ ra, chi phí sản xuất, chi phí vận chuyển, tiền thuê mặt bằng, nhân viên và các chi phí khác có tính chất cố định trong sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
- Chi phí phát sinh: Đây là tất cả chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động của công ty ngoài kế hoạch đã đề ra.
Ví dụ: Năm 2024, doanh nghiệp A có tổng doanh thu từ hoạt động bán áo thun là 700.000.000 VNĐ, trong đó:
- Giá vốn hàng bán: 30.000 VNĐ/sản phẩm.
- Tổng số sản phẩm đã bán: 7.000 sản phẩm.
- Tổng chi phí trả lương nhân viên: 30.000.000 VNĐ.
- Chi phí thuê mặt bằng và điện nước: 30.000.000 VNĐ.
Áp dụng công thức tính tổng lợi nhuận kế toán trước thuế, ta có: 700.000.000 – 30.000 x 7.000 – 30.000.000 – 30.000.000 = 430.000.000 VNĐ. Vậy doanh nghiệp A nhận được tổng là 430 triệu lợi nhuận trước khi nộp thuế.
>> Xem thêm: Hướng dẫn cách tính lợi nhuận sau thuế chính xác
Cách tính lợi nhuận trước thuế dựa theo doanh thu và chi phí cho thấy mối quan hệ giữa khả năng tạo ra doanh thu và năng lực kiểm soát chi phí của doanh nghiệp
3.2 Cách tính lợi nhuận kế toán trước thuế dựa trên lợi nhuận sau thuế và chi phí
Ngoài cách tính trên, doanh nghiệp cũng có thể áp dụng cách tính lợi nhuận trước thu thuế sau:
| Lợi nhuận trước thuế = Lợi nhuận sau thuế + Chi phí lãi vay + Thuế TNDN |
Trong đó:
Lợi nhuận sau thuế: Đây là phần lãi ròng, lợi tức mà doanh nghiệp nhận được sau khi trừ đi chi phí lãi vay và thuế TNDN (Thu nhập doanh nghiệp).
- Chi phí lãi vay: Là tiền lãi của các khoản vay mà doanh nghiệp vay trước đó để phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
- Thuế TNDN: Là khoản thuế phải nộp dựa trên khoản thu nhập của doanh nghiệp.
Ví dụ: Năm 2024, Doanh nghiệp B kinh doanh trà sữa có lợi nhuận sau thuế là 500.000.000 VNĐ:
- Chi phí trả tiền lãi vay trong năm: 40.000.000 VNĐ.
- Thuế thu nhập doanh nghiệp phải đóng: 25.000.000 VNĐ.
- Vậy ta có công thức tính lợi nhuận trước thuế của doanh nghiệp B trong năm 2024 là: 500.000.000 + 40.000.000 + 25.000.000 = 565.000.000 VNĐ.
>> Xem thêm: Công thức tính biên lợi nhuận ròng kèm ví dụ dễ hiểu
4. Ý nghĩa kết quả công thức tính lợi nhuận kế toán trước thuế và giải pháp
Sau khi tính ra kết quả theo các cách tính tổng lợi nhuận kế toán trước thuế trên, doanh nghiệp cần đánh giá hiệu quả kinh doanh để điều chỉnh hoạt động kinh doanh hiệu quả kinh doanh. Doanh nghiệp có thể dựa theo chỉ số EBIT 3 mức sau để xem xét.
| Kết quả | Ý nghĩa | Phương án |
| EBIT < 0 | Doanh nghiệp đang hoạt động dưới mức hòa vốn, kinh doanh thua lỗ. Tổng doanh thu không đủ để bù đắp tổng chi phí. | Đánh giá lại toàn diện kế hoạch kinh doanh, xem xét cắt giảm các chi phí không hiệu quả. Hoặc thu hẹp quy mô hoạt động, chuyển hướng sang lĩnh vực có tiềm năng hơn để ngăn chặn thua lỗ kéo dài. |
| EBIT = 0 | Doanh nghiệp đạt điểm hòa vốn. Hoạt động sản xuất kinh doanh không tạo ra lợi nhuận, doanh thu vừa đủ để trang trải các chi phí đã bỏ ra. | Cần cân nhắc thay đổi kế hoạch kinh doanh để nâng cao hiệu quả. Đồng thời, doanh nghiệp nên tìm cách tận dụng tốt hơn các nguồn lực và vốn đầu tư hiện có để tạo ra lợi nhuận. |
| EBIT > 0 | Doanh nghiệp đang hoạt động có lãi. Doanh thu sau khi bù đắp tất cả chi phí đã tạo ra một khoản lợi nhuận dương. | Doanh nghiệp nên xây dựng kế hoạch tái đầu tư lợi nhuận, mở rộng quy mô sản xuất và hoạt động kinh doanh. Điều này nhằm đạt mục tiêu gia tăng lợi nhuận và phát triển bền vững trong tương lai. |
Ngoài ra, để tiết kiệm chi phí vận hành, qua đó tối ưu kết quả lợi nhuận trước thuế thì doanh nghiệp có thể bắt đầu bằng khâu giao hàng. Thay vì xây dựng đội ngũ giao hàng riêng, doanh nghiệp nên hợp tác với đơn vị vận chuyển uy tín có mức giá hợp lý.
Giao Hàng Nhanh - Đồng hành cùng shop/doanh nghiệp với cước phí tiết kiệm, tốc độ giao siêu nhanh GHN Express có hơn một thập kỷ kinh nghiệm hợp tác với nhiều shop và doanh nghiệp nhỏ - vừa - lớn trên đa nền tảng online như Shopee, Facebook, Lazada,.... cùng các shop bán hàng offline. Đơn vị nhận về nhiều phản hồi tích cực không chỉ từ shop mà còn từ khách nhận hàng nhờ các ưu thế:
GHN - Không những giao siêu nhanh mà giá còn siêu tốt. |
5. Lợi nhuận kế toán trước thuế âm thì có phải đóng thuế thu nhập doanh nghiệp không?
Trong một số trường hợp, doanh nghiệp vẫn phải nộp thuế TNDN ngay cả khi lợi nhuận kế toán trước thuế trên báo cáo tài chính là số âm (tức là kinh doanh thua lỗ). Bởi việc xác định nghĩa vụ thuế TNDN không chỉ dựa trên lợi nhuận trước thu thuế mà còn phụ thuộc vào thu nhập tính thuế.
Lợi nhuận trước thuế thể hiện kết quả kinh doanh trước khi trừ các khoản chi phí lãi vay và thuế. Tuy nhiên, để xác định số thuế TNDN phải nộp, doanh nghiệp cần dựa vào thu nhập tính thuế theo công thức:
| Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế – (Thu nhập được miễn thuế + Các khoản lỗ được kết chuyển theo quy định) |
Trong đó, thu nhập chịu thuế gồm doanh thu trừ chi phí được trừ và cộng các khoản thu nhập khác.
Tình huống lợi nhuận kế toán âm nhưng thu nhập tính thuế dương
Tình huống này xảy ra khi tổng các khoản chi phí không được trừ trong kỳ lớn hơn số lỗ mà doanh nghiệp ghi nhận trên sổ sách. Ví dụ: Doanh nghiệp A có kết quả kinh doanh trong năm như sau:
- Lợi nhuận kế toán trước thuế: -100 triệu đồng (lỗ 100 triệu).
- Tuy nhiên, khi kiểm tra, cơ quan thuế phát hiện trong tổng chi phí của công ty có 150 triệu đồng là chi phí không được trừ (ví dụ: chi phí phạt vi phạm hợp đồng, chi phí không có hóa đơn hợp lệ).
Khi đó, Thu nhập tính thuế của doanh nghiệp A sẽ được xác định lại: Thu nhập tính thuế = (-100.000.000) + 150.000.000 = 50.000.000 đồng.
Mặc dù sổ sách kế toán thể hiện công ty A lỗ 100 triệu, nhưng theo quy định của luật thuế, doanh nghiệp vẫn có thu nhập tính thuế là 50 triệu đồng và phải nộp thuế TNDN dựa trên con số này.
Doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ vẫn có khả năng phải nộp thuế.
6. Tổng hợp một số thuật ngữ liên quan đến lợi nhuận trước thuế
Dưới đây là một số thuật ngữ liên quan khi tìm hiểu về lợi nhuận trước khi nộp thuế.
6.1 Tỷ suất lợi nhuận trước khi thu thuế
Đây là chỉ số tài chính đo lường mức độ hiệu quả của một công ty trong việc chuyển đổi doanh thu thành lợi nhuận trước khi nộp thuế. Nó cho biết với mỗi đồng doanh thu tạo ra, doanh nghiệp thu về được bao nhiêu đồng lợi nhuận trước khi nộp thuế. Tỷ suất lợi nhuận này được tính theo công thức:
| Tỷ suất lợi nhuận trước thuế = (Lợi nhuận trước thuế/Doanh thu trong kỳ) x 100% |
6.2 Lợi nhuận trước thuế và lãi vay
Đây là chỉ tiêu đánh giá khả năng thu lợi nhuận của doanh nghiệp. Khoản lợi nhuận này được xác định bằng tổng thu nhập trừ đi các chi phí, nhưng chưa trừ thuế TNDN và tiền lãi. Công thức tính là:
| Lợi nhuận trước thuế và lãi vay = Tổng doanh thu - Tổng biến phí - Tổng định phí |
6.3 Biên lợi nhuận trước thuế
Đây là thuật ngữ thể hiện tỷ lệ phần trăm lợi nhuận trước khi nộp thuế mà doanh nghiệp kiếm được trên tổng doanh thu. Công thức tính như sau:
| Biên lợi nhuận trước thuế = (Lợi nhuận trước thuế/Doanh thu) x 100% |
Nhìn chung, lợi nhuận trước khi nộp thuế không chỉ là con số trên báo cáo tài chính mà còn phản ánh hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Hy vọng qua bài viết doanh nghiệp đã nắm rõ bản chất, vai trò và cách tính lợi nhuận trước thuế để đưa ra các quyết định kinh doanh chính xác. Qua đó tối ưu hóa chi phí và gia tăng lợi nhuận, đồng thời giúp các nhà đầu tư đánh giá tiềm năng khi đưa ra quyết định hợp tác.
Bài viết liên quan:
