AWB là gì? Định nghĩa, chức năng và phân loại Airway Bill

1. Airway Bill là gì?

Airway Bill (viết tắt là AWB) được gọi là vận đơn đường hàng không. Nó là một chứng từ vận tải do hãng hàng không hoặc đại lý của họ phát hành, đóng vai trò như một biên nhận hàng hóa và bằng chứng của hợp đồng vận chuyển giữa người gửi hàng và hãng vận chuyển.

AWB là gì? Đây là vận đơn vận chuyển hàng bằng đường hàng không.  

2. Chức năng của vận đơn đường hàng không AWB

Airway Bill có 5 chức năng quan trọng như sau: 

• Hợp đồng vận chuyển: AWB là bằng chứng xác thực cho một hợp đồng vận chuyển đã được ký kết giữa người gửi hàng và hãng hàng không. Nó bao gồm các điều khoản và điều kiện vận chuyển được quy định ở mặt sau của vận đơn. Những điều khoản này xác định rõ trách nhiệm và quyền lợi của các bên liên quan.
• Bằng chứng nhận hàng: Vận đơn AWB là một biên lai xác nhận hãng hàng không đã nhận hàng hóa từ người gửi. Khi AWB được phát hành, nó chứng minh rằng hàng hóa đã được giao cho hãng vận chuyển trong tình trạng tốt và đúng số lượng mô tả. Điều này tạo cơ sở pháp lý để người gửi hàng yêu cầu bồi thường nếu có sự cố xảy ra.
• Thông tin giao hàng chi tiết: AWB chứa tất cả thông tin cần thiết cho việc xử lý và giao nhận hàng hóa, từ thông tin người gửi, người nhận đến mô tả chi tiết về hàng hóa. Các thông tin này giúp nhân viên hàng không và hải quan xử lý lô hàng một cách chính xác và nhanh chóng.
• Cơ sở tính phí vận chuyển: Vận đơn ghi rõ các chi phí liên quan đến việc vận chuyển lô hàng, bao gồm cước phí chính và phụ phí khác. Các thông tin về trọng lượng, kích thước và loại hàng hóa trên AWB là cơ sở để hãng hàng không tính toán chính xác chi phí vận chuyển. 
• Hỗ trợ theo dõi hàng hóa: Mỗi AWB có một mã số duy nhất (AWB number), giúp người gửi và người nhận dễ dàng theo dõi hành trình của lô hàng. Bạn có thể sử dụng mã số này để kiểm tra trạng thái đơn hàng trực tuyến trên website của hãng hàng không. 

3. Phân loại Airway Bill

Vận đơn đường hàng không AWB được phân loại dựa trên hai tiêu chí chính là người phát hành và việc gom hàng. Việc phân loại này giúp xác định rõ vai trò và trách nhiệm của các bên.

3.1. Căn cứ vào người phát hành vận đơn

• Vận đơn của hãng hàng không (Airlines AWB): Đây là loại vận đơn do chính hãng hàng không phát hành, trên đó có in sẵn logo và thông tin của hãng. Loại AWB này xác nhận trực tiếp hợp đồng vận chuyển giữa người gửi hàng và hãng hàng không. Nó đảm bảo tính xác thực cao nhất cho lô hàng.
• Vận đơn trung lập (Neutral AWB): Đây là loại vận đơn không có logo hay thông tin của bất kỳ hãng hàng không nào. Loại AWB này thường được các đại lý giao nhận (forwarder) sử dụng để phát hành cho người gửi hàng. Sau đó, forwarder sẽ sử dụng một vận đơn chủ (Master AWB) để làm việc với hãng hàng không.

Nếu dựa vào người phát hành vận đơn sẽ có 2 loại là vận đơn của hãng bay và vận đơn trung lập. 

3.2. Căn cứ vào việc gom hàng

• Vận đơn của người gom hàng (House AWB – HAWB): HAWB do công ty giao nhận (forwarder) phát hành cho chủ hàng lẻ khi họ gom nhiều lô hàng nhỏ thành một lô hàng lớn. Mỗi chủ hàng lẻ sẽ nhận một HAWB riêng cho lô hàng của mình.
• Vận đơn chủ (Master AWB – MAWB): MAWB do hãng hàng không phát hành cho người gom hàng (forwarder). Trên vận đơn này, người gửi là forwarder và người nhận là đại lý của forwarder tại sân bay đến. MAWB bao gồm thông tin của cả lô hàng lớn đã được gom lại từ nhiều lô hàng lẻ.

4. Nội dung trên AWB là gì?

Một vận đơn hàng không tiêu chuẩn sẽ bao gồm các thông tin chi tiết ở cả mặt trước và mặt sau. Các thông tin này đảm bảo lô hàng được xử lý chính xác và tuân thủ các quy định vận chuyển quốc tế.

4.1. Các nội dung mặt trước

Mặt trước vận đơn sẽ là thông tin cơ bản của hàng hóa, bên gửi và bên nhận hàng: 

• Số vận đơn (AWB number)
• Tên và địa chỉ của người gửi hàng (Shipper)
• Tên và địa chỉ của người nhận hàng (Consignee)
• Tên và mã của hãng hàng không phát hành AWB
• Sân bay xuất phát và sân bay đích
• Thông tin chi tiết về hàng hóa: số lượng, trọng lượng, kích thước, tên hàng
• Cước phí và các chi phí liên quan
• Thông tin thanh toán (cước trả trước hoặc trả sau)
• Ngày và nơi phát hành vận đơn
• Chữ ký của người gửi hàng và hãng hàng không (hoặc đại lý)

4.2. Các nội dung ở mặt sau

Mặt sau của AWB chứa các điều khoản và điều kiện của hợp đồng vận chuyển. Các nội dung chính bao gồm:

• Giới hạn trách nhiệm của hãng vận chuyển đối với mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa.
• Quy định về khiếu nại và thời hạn khiếu nại.
• Các điều kiện chấp nhận vận chuyển hàng hóa.
• Luật áp dụng và quyền tài phán trong trường hợp có tranh chấp.
• Các quy định liên quan đến hàng hóa nguy hiểm.

Các mẫu Airway Bill cho bạn tham khảo. 

5. Làm thế nào để tra cứu vận đơn hàng không - AWB?

Sau khi đã hiểu Airway Bill là gì, bạn cũng cần biết cách tra cứu vận đơn. Việc theo dõi hành trình lô hàng rất đơn giản nếu bạn có mã số AWB. Dưới đây là các cách phổ biến để tra cứu thông tin vận đơn của bạn.

5.1. Kiểm tra hàng hoá khi đã vào kho

• Bước 1: Truy cập vào trang web của công ty dịch vụ hàng hóa hàng không (Air Cargo Terminal) tại sân bay đi, ví dụ như ACS, ACSV, NCTS, SCSC.
• Bước 2: Tìm mục "tra cứu" hoặc "tracking" trên trang web.
• Bước 3: Nhập mã số AWB của bạn vào ô tìm kiếm để xem thông tin chi tiết về tình trạng lô hàng trong kho.

5.2. Kiểm tra hàng hoá trong quá trình bay về

• Bước 1: Truy cập trang web chính thức của hãng hàng không vận chuyển lô hàng của bạn.
• Bước 2: Tìm đến phần "Track & Trace", "Cargo Tracking" hoặc các mục tương tự.
• Bước 3: Nhập chính xác mã số AWB và nhấn tra cứu để theo dõi lịch trình bay và tình trạng hiện tại của lô hàng.

6. Quy trình phát hành Airway Bill như thế nào?

Quy trình phát hành một vận đơn hàng không thường diễn ra theo các bước sau:

• Bước 1: Người gửi hàng hoặc đại lý của họ (Forwarder) điền thông tin vào mẫu AWB và ký xác nhận.
• Bước 2: Người gửi hàng giao hàng cho hãng vận chuyển tại sân bay hoặc kho hàng.
• Bước 3: Hãng hàng không kiểm tra tình trạng hàng hóa, số lượng và thông tin trên AWB.
• Bước 4: Nếu mọi thông tin đều chính xác, đại diện hãng hàng không sẽ ký và đóng dấu lên AWB để xác nhận việc nhận hàng.
• Bước 5: Vận đơn AWB được phát hành, trong đó bản gốc số 2 sẽ được giao cho người gửi hàng làm bằng chứng. Các bản còn lại được sử dụng cho hãng hàng không và người nhận hàng.

Quá trình phát hành vận đơn AWB khá đơn giản, bạn chỉ cần tuân thủ theo quy định. 

7. Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi phổ biến mà các chủ shop thường thắc mắc về vận đơn hàng không bên cạnh câu hỏi AWB là gì. Cùng tìm hiểu để sử dụng chứng từ này hiệu quả hơn nhé.

7.1. AWB có tính pháp lý không?

Có, AWB là một hợp đồng vận chuyển có giá trị pháp lý giữa người gửi hàng và hãng hàng không. Nó là bằng chứng về việc hãng vận chuyển đã nhận hàng và các điều khoản vận chuyển đã được hai bên thỏa thuận. Các điều khoản này ràng buộc trách nhiệm của các bên liên quan.

7.2. Có thể thay đổi thông tin trên AWB sau khi phát hành không?

Việc thay đổi thông tin trên AWB sau khi đã phát hành thường rất khó, thậm chí là không được điều chỉnh thông tin. Bất kỳ sự thay đổi nào cũng cần sự đồng ý của hãng hàng không và có thể phát sinh thêm chi phí. Do đó, người gửi hàng cần kiểm tra kỹ lưỡng mọi thông tin trước khi ký xác nhận.

7.3. AWB có nhượng lại được không?

Không, AWB không phải là chứng từ sở hữu hàng hóa nên không thể chuyển nhượng. Hàng hóa sẽ được giao cho người nhận hàng có tên trên vận đơn sau khi họ hoàn tất các thủ tục cần thiết. Điều này khác biệt hoàn toàn với vận đơn đường biển (Bill of Lading) có thể được phát hành dưới dạng chuyển nhượng được.

7.4. AWB có bao nhiêu bản?

Một bộ AWB đầy đủ thường có 9 bản, trong đó có 3 bản gốc (original) và 6 bản sao (copy). Ba bản gốc có màu sắc khác nhau để phân biệt: bản số 1 (màu xanh lá) cho hãng vận chuyển, bản số 2 (màu hồng) cho người nhận hàng và bản số 3 (màu xanh dương) cho người gửi hàng.

Hiểu rõ AWB là gì cùng các chức năng và quy trình liên quan sẽ giúp các chủ shop chủ động hơn trong việc gửi hàng quốc tế. Việc nắm vững thông tin này không chỉ giúp bạn làm việc hiệu quả với các đối tác vận chuyển mà còn đảm bảo hàng hóa đến tay người nhận an toàn, đúng hẹn. 

Ngoài các đơn hàng quốc tế cần vận chuyển bằng đường hàng không, đối với đơn hàng nội địa, shop nên hợp tác với đơn vị vận chuyển có hệ thống bưu cục lớn khắp cả nước, cam kết thời gian giao hàng nhanh chóng và có mức phí hợp lý. Từ đó vừa đảm bảo hàng được giao nhanh, vừa tiết kiệm chi phí kinh doanh.