HBL là gì? Cách phân biệt HBL, MBL và các lưu ý cần biết

Đối với chủ shop nhỏ lẻ khi bắt đầu nhập hàng quốc tế, xử lý giấy tờ, chứng từ phức tạp có thể gây không ít bối rối. Trong đó, HBL là gì và cách phân biệt với MBL là một trong những thông tin quan trọng nhất, nhưng không phải người bán nào cũng hiểu rõ. Hãy theo dõi bài viết bên dưới để biết chi tiết, qua đó giúp shop chủ động hơn trong việc theo dõi lô hàng và đảm bảo quá trình xuất nhập khẩu diễn ra suôn sẻ, hiệu quả.

1. HBL là gì?

HBL (viết tắt của House Bill of Lading) là vận đơn (có đầy đủ chức năng như một vận đơn đường biển thông thường) do công ty giao nhận vận tải (forwarder) phát hành cho người giao hàng (shipper). Qua đó minh chứng cam kết giữa hai đối tượng này trước khi đến tay người nhận (consignee). 

House Bill of Lading là vận đơn do bên vận chuyển phát hành cho nhân viên vận chuyển.

2. Ưu và nhược điểm của HBL là gì?

House Bill of Lading mang lại nhiều lợi ích về khả năng bảo mật thông tin và tiết kiệm thời gian, chi phí. Tuy vậy, hình thức phát hành vận đơn này cũng đi kèm một số hạn chế nhất định, chẳng hạn như tính pháp lý thấp, có khả năng phát sinh phụ phí,... 

Chủ shop có thể tìm hiểu thông tin chi tiết bên dưới:
- Ưu điểm:

• Linh hoạt và tiện lợi: Thời gian phát hành HBL rất nhanh giúp chủ shop chủ động hoàn tất bộ chứng từ thanh toán (L/C) hoặc các thủ tục khác trong thời gian sớm nhất.
• Dễ dàng sửa đổi: Chỉnh sửa các thông tin trên HBL (nếu cần) khá đơn giản và ít tốn kém hơn so với Master Bill of Lading.
• Hỗ trợ cho lô hàng lẻ (LCL): HBL là “người bạn thân thiết” cho các lô hàng lẻ, dùng để gom hàng từ nhiều nơi khác nhau vào một container để tiết kiệm chi phí vận chuyển.
• Bảo mật thông tin: Chủ hàng có thể yêu cầu forwarder không hiển thị tên nhà cung cấp thực tế trên vận đơn nhằm tăng tính bảo mật thông tin.

- Nhược điểm:

• Tính pháp lý thấp hơn MBL: Trong một số trường hợp tranh chấp, MBL do hãng tàu phát hành có giá trị pháp lý cao hơn HBL.
• Rủi ro từ phía forwarder: Nếu forwarder gặp vấn đề về tài chính hoặc phá sản, chủ hàng có thể gặp khó khăn trong việc nhận hàng từ hãng tàu nếu chỉ có mỗi HBL.
• Có thể phát sinh thêm phí: Việc sử dụng HBL có thể đi kèm với một số phụ phí địa phương (local charges) tại cảng đến.

3. Quy trình sử dụng HBL như thế nào?

Quy trình sử dụng House Bill of Lading bắt đầu từ bước người gửi giao hàng cho forwarder. Sau đó, công ty forwarder phát hành HBL cho nhân viên vận chuyển và người nhận. Khi nhận hàng, chủ shop xuất trình HBL và kiểm tra tình trạng hàng hóa.

Thông tin các bước sử dụng HBL cụ thể như sau:

• Bước 1: Người gửi hàng (shipper) giao hàng cho công ty forwarder. Sau khi nhận hàng, forwarder sẽ phát hành HBL cho shipper.
• Bước 2: Forwarder đóng vai trò là shipper và giao hàng cho hãng tàu (carrier). Hãng tàu sẽ phát hành Master Bill of Lading (MBL) cho forwarder.
• Bước 3: Shipper gửi bộ chứng từ (bao gồm HBL) cho người nhận hàng (consignee). Cùng lúc đó, forwarder gửi MBL cho đại lý của mình ở cảng đến.
• Bước 4: Khi hàng đến, đại lý của forwarder dùng MBL để nhận hàng từ hãng tàu.
• Bước 5: Consignee xuất trình HBL cho đại lý của forwarder để nhận lệnh giao hàng (Delivery Order - D/O) và hoàn tất thủ tục nhận hàng.

Quy trình phát hành và sử dụng HBL 

4. MBL là gì?

MBL (Master Bill of Lading) là vận đơn chủ do hãng tàu (hãng vận chuyển thực tế) phát hành cho người đứng tên trên mục “Shipper” của vận đơn, thường là công ty giao nhận vận tải (forwarder). Vận đơn này xác nhận việc hãng tàu đã nhận hàng từ forwarder để vận chuyển. MBL là bằng chứng cho hợp đồng vận tải giữa hãng tàu và forwarder.

5. Làm thế nào phân biệt House bill of lading và Master bill of lading?

Không chỉ cần hiểu MBL và HBL là gì, chủ shop cần phân biệt hai khái niệm này dựa trên các tiêu chí bên phát hành, chức năng, thông tin,... để tránh gặp rắc rối khi hoàn thiện thủ tục vận chuyển hàng hóa. 

Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa House bill of lading và Master bill of lading:

Tiêu chí	House Bill of Lading (HBL)	Master Bill of Lading (MBL)
Người phát hành	Công ty giao nhận vận tải (Forwarder/NVOCC)	Hãng tàu (Shipping Line/Carrier)
Người gửi hàng (Shipper)	Người xuất khẩu/chủ hàng thực tế	Công ty giao nhận vận tải (Forwarder)
Người nhận hàng (Consignee)	Người nhập khẩu/chủ hàng thực tế	Đại lý của Forwarder tại cảng đến
Mối quan hệ	Forwarder và chủ hàng	Hãng tàu và Forwarder
Chức năng	Dùng để nhận hàng từ đại lý của forwarder	Dùng để nhận hàng từ hãng tàu
Logo/Thông tin	Thường có logo và thông tin của công ty forwarder. Có thể yêu cầu mẫu house bill of lading từ forwarder	Luôn có logo và thông tin của hãng tàu

6. Khi nào nên dùng HBL và MBL?

Việc lựa chọn sử dụng HBL hay MBL phụ thuộc vào bản chất của lô hàng và thỏa thuận giữa các bên. Nhìn chung, HBL phù hợp cho các lô hàng lẻ và khi cần sự linh hoạt, trong khi MBL thường được dùng cho các lô hàng nguyên container và giao dịch trực tiếp. 
Bên dưới là phân tích chi tiết cho shop tham khảo:

6.1 Trường hợp nên dùng HBL

• Khi shop gửi hàng lẻ (LCL - Less than Container Load), forwarder sẽ phát hành HBL để đủ điều kiện gom hàng của chủ shop cùng với những bên khác để đóng chung một container.
• Khi người bán muốn thanh toán bằng thư tín dụng (L/C) và cần vận đơn được phát hành nhanh chóng để đáp ứng yêu cầu của ngân hàng.
• Khi chủ shop muốn ẩn thông tin của nhà cung cấp hoặc người mua thực tế để bảo mật thông tin kinh doanh.
• Khi forwarder và người bán cần sự linh hoạt trong việc chỉnh sửa thông tin trên vận đơn.

6.2 Trường hợp nên dùng MBL

• Khi người bán tự làm việc trực tiếp với hãng tàu mà không thông qua forwarder, thường áp dụng cho các lô hàng nguyên container (FCL - Full Container Load).
• Khi người gửi và người nhận là hai công ty trong cùng một hệ thống hoặc có mối quan hệ tin cậy cao.
• Khi bộ chứng từ không yêu cầu sự phức tạp và chỉ cần một vận đơn duy nhất để xác nhận toàn bộ quá trình.

HBL và MBL có những ưu điểm, hạn chế riêng mà người bán cần nắm rõ để đưa ra lựa chọn phù hợp.

7. Lưu ý về House bill of lading và Master bill of lading

Dù nhận HBL hay MBL, chủ shop đều nên kiểm tra thông tin kỹ càng, bảo quản cẩn thận; đồng thời kèm theo một số lưu ý quan trọng bên dưới:

• Luôn kiểm tra kỹ thông tin trên vận đơn (cả HBL và MBL) như tên hàng, số lượng, cảng đi, cảng đến, tên người gửi/nhận để tránh sai sót.
• Thông tin trên HBL và MBL phải khớp nhau ở những mục chung như tên tàu, số chuyến, số container/seal, mô tả hàng hóa.
• Chủ hàng chỉ nhận hàng khi consignee trên HBL trùng khớp với người đi nhận hàng và xuất trình được vận đơn gốc hợp lệ cho đại lý forwarder.
• Hãy làm việc với công ty forwarder uy tín để đảm bảo HBL có giá trị và giảm thiểu rủi ro trong quá trình vận chuyển.

8. Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số câu hỏi liên quan đến House bill of lading và Master bill of lading:

8.1 Nếu chỉ có HBL mà thiếu MBL thì có ảnh hưởng gì không?

Đối với chủ hàng (shipper/consignee), chỉ có HBL là hoàn toàn bình thường và không ảnh hưởng đến việc nhận hàng, miễn là bạn làm việc qua một forwarder uy tín. Bởi, HBL đã đủ để shop làm việc với đại lý của forwarder tại cảng và nhận hàng. 

8.2 Hạn chế của HBL so với MBL là gì?

Hạn chế lớn nhất của HBL so với MBL nằm ở tính ràng buộc pháp lý và rủi ro phụ thuộc vào bên thứ ba. Trong trường hợp công ty forwarder gặp sự cố (ví dụ: phá sản, không thanh toán cước cho hãng tàu), hãng tàu có quyền giữ lại toàn bộ lô hàng theo MBL. Khi đó, chủ hàng dù đã có HBL trong tay vẫn sẽ gặp rất nhiều khó khăn để có thể nhận được hàng.

Nhìn chung, nắm vững kiến thức về MBL và HBL là gì là “chìa khóa” giúp quá trình thông quan và giao nhận hàng hóa quốc tế diễn ra thuận lợi hơn. Tuy nhiên, để đảm bảo hàng hóa được đưa đến hải quan đúng hạn, hoặc từ cảng về kho bãi an toàn và nhanh chóng, việc lựa chọn một đơn vị vận chuyển nội địa uy tín là vô cùng cần thiết.

Đối với các shop kinh doanh, đặc biệt là những đơn vị nhập hàng về để bán lẻ, việc có một đối tác vận chuyển nội địa đáng tin cậy sẽ giúp shop tối ưu hóa toàn bộ chuỗi cung ứng cuối cùng.

GHN - Giao siêu nhanh, giá siêu tốt, đối tác tin cậy cho mọi chủ shop! Với kinh nghiệm hơn 12 năm hoạt động ở lĩnh vực vận chuyển, công ty Giao Hàng Nhanh (GHN) trở thành đối tác thân thiết của trên 100.000 shop online và doanh nghiệp. Khi chọn liên kết với công ty GHN, khách hàng sẽ nhận được những quyền lợi sau: Vận chuyển hàng hóa nhanh chóng: GHN cam kết giao hàng nội thành chỉ trong vòng 24 giờ và liên tỉnh Hà Nội - Sài Gòn 1 - 2 ngày. Do đó, hàng hóa từ cảng hoặc kho của shop đến tay khách hàng trong thời gian sớm nhất. Cước vận chuyển hợp lý: Bảng giá Giao Hàng Nhanh cung cấp đến các shop siêu cạnh tranh (chỉ từ 15.5K/đơn thông thường hoặc 4.000 đồng/kg cho 20 kg đầu tiên của đơn hàng nặng). Nhờ đó giúp shop tối ưu chi phí vận hành hiệu quả. GHN cung cấp bảng giá tiết kiệm, bình ổn kèm theo nhiều ưu đãi cho shop tối ưu phí vận hành tối đa. Có dịch vụ lưu kho bãi và xử lý hàng hóa theo yêu cầu: Hệ thống kho bãi hiện đại của GHN sẵn sàng hỗ trợ người bán tiết kiệm chi phí lưu trữ và xử lý hàng hóa sau thông quan tối đa.  Theo dõi tình trạng hàng hóa dễ dàng: Hệ thống tracking 24/7 của GHN trên web/app GHN VN giúp shop dễ dàng theo dõi hành trình đơn hàng theo thời gian thực. Tính năng này mang lại sự an tâm cho cả người bán và người mua. >> Đăng ký trải nghiệm dịch vụ giao hàng chuyên nghiệp, nhanh chóng và tiết kiệm để tối ưu hóa quy trình kinh doanh cùng GHN ngay hôm nay!